Đôi Dòng Lịch Sử Tiểu Chủng Viện Địa Phận Thái Bình Di Cư (1954-1962) | Phần II

LƯU LẠC VÀ MỘT CHUYẾN ĐI LỊCH SỬ

Các chủng sinh bịn-rịn ôm gói di-cư cùng với lớp dân chúng. Họ sống vất-vưởng, lay-lất tại những địa-điểm tạm trú rải rác khắp ngoại-ô và nội-thành Hải-phòng, Hà-nội. Mãi tới đầu tháng 9 năm ấy mới được lệnh về tập trung tại chủng viện Chân-phúc-Liêm Hải-phòng số 9 đường Bonnal. Đàn chim tan-tác lại bay về đoàn tụ, đợi ngày vào Nam xây đắp tố-ấm mới. Ngày ấy là ngày 16-10-1954. Hai máy bay Dakota và một may bay dân sự của hãng Aigle – Azur đã chở họ ra khỏi đất quê-hương nặng chĩu tình yêu và kỷ-niệm đề hạ cánh xuống phi-trường Nha-trang, chốn quê người đất khách. Sáng hôm sau 17-10-1954 họ lên xe đi Phan-rang. Nơi đây có trăng rừng dịu hiển, có gió biển thơm ngát, là chốn dừng chân sau hết trong chuyến đi lịch sử của họ.

Niên-khóa 1954-1955

TẠI PHAN-RANG

Tiểu chủng viện địa phận Thái-bình mở đầu trang sử trên mảnh đất miền Trung này bằng lời tri-ân sâu-đậm dâng lên Đức Cha Marcel Piquet Giám-Mục địa-phận Nha-trang. Trong phút ngỡ-ngàng bối rối khi vừa rời quê mẹ miền Bắc, gia đình chủng viện đã được Ngài niềm nở đón nhận và dành cho khu nhà chung Dinh Thủy tỉnh Phan-rang để làm nơi cư ngụ. Tiểu chủng viện cũng không quên ghi ân Cha sở Marc Lefebrve đã cho quyền sử dụng khu đất nhà chung cách dễ dàng.

Vi nhà cửa còn bề bộn, nên mãi đến ngày 4-11 mới khai giảng. Ngoài con số 92 chủng sinh chia ra năm lớp, còn có 30 đệ tử dòng Đa-minh dưới sự điều khiển của Cha Nguyễn-triền-Miên O.P., cũng về đây trọ học.

Ban Giám Đốc và Giáo sư gồm: các Cha Trần-mỹ-Cẩm (Giám đốc), Nguyễn-hữu-Vọng (Phó Giám đốc) Hoàng-đức-Tụng (Linh giám), Rodriguez Khoan O.P. (quản lý), Vũ-khoa-Cử, Đinh-tường-Huấn, Nguyễn-khắc-Tước, Đinh-bình-Định, Nguyễn-trinh-Đức, Nguyễn-triền-Miên O.P. và Nguyễn-văn-Sâm O.P.

Các chủng sinh bắt đầu mặc âu phục ngoài các giờ phụng-vụ.

Niên-khóa 1955-1956

Ngày 15-4-1955, Đức Cha Santos Ubierna Ninh tạ thế ở bệnh viện Saint Paul, Sàigòn. Chủng-sinh đau sót nhớ nhung. Anh em đệ tử Đa-minh đã về cơ sở riêng tại Gò-vấp, còn lại chủng sinh, Ban Giám-Đốc và giáo sư có thêm mấy thành phần mới: các Cha Đinh-tường-Huấn (Phó Giám-đốc), Đỗ-minh-Chuẩn (Linh-giám), Mai-thế-Hiển O.P., Trần thái Hiến và Đào-thọ-Sơn, các Thầy Nguyễn toàn-Thư, Vũ-quang-Huân, Nguyễn-nam-Huân, và Mai-thành Hân.

Áo chùng khẩu được bỏ hẳn từ đây. Tháng 9 đầu niên học chủng-sinh đoàn cử 5 đại diện về Sàigòn chào mừng Cha Chính Cao-xuân-Túc nhân dịp Ngài nhận chức Bể trên địa phận Thái bình tại miền Nam.

Niên-khóa 1956-1957

BIẾN THÁI TRỌN VẸN

Chủng viện hôm nay bước sang giai đoạn mới. Tiều chủng viện Thái-bình, đồng thời là tư thục Trương-vĩnh-Ký thâu nhận nam sinh ngoại trú các lớp từ đệ thất đền đệ tứ bậc Trung học. Niêm vui hân hoan của đoàn sinh tươi trẻ thể hiện trong cuộc sinh hoạt tưng bừng, náo nhiệt. Ban Giám Đốc hoàn toàn đồi mới: các Cha Đinh-tường-Huấn (Giám-đốc), Đỗ-minh-Chuẩn (Linh-giám), Nguyễn-trinh-Đức (Giám-thị), Nguyễn-quang Thản (Văn-phòng).

Ngoài số Linh mục và tu sĩ giáo sư niên khóa trước, ban Giám đốc còn mời thêm 4 giáo sư các trường Trung học Sài-gòn về cộng tác vì hoàn cảnh, chủng viện phải gửi 27 chúng sinh lớp đệ tam tại Sài-gòn. Họ lưu trú tại trụ sở Tu sỹ Thái Bình, 93bis, Hùng-Vương Thị nghè, và ngày ngày đi học trường Nguyễn-bá-Tòng số 73 đường Bùi-thị-Xuân.

Niên khóa 1957-1958

Hiệu đoàn Trương-vĩnh-Ký hoạt động mạnh mẽ. Guồng máy lãnh đạo được tăng cường: Cha Chính Nguyễn-quang-Ân (Linh giám), Cha Bùi-đức-Ngoạn (Hiệu đoàn trưởng), Hai Giáo sỹ: Trịnh-quang -Cảnh (Giám học), Nguyễn-đạo-Quán (Thủ thư viện). Ba giáo sư mới: Vũ-thanh-Lịch, Bùi-đức Hiển, Vũ-thanh-Hà. Hơn ba chục chủng sinh lớp đệ nhị và đệ tam được phần phối đi trọ học tại chủng viện thánh Phanxicô (Bùi-chu) và chủng viện PIÔ XII (Hà-nội).

Niên khóa 1958-1959

Ban giáo sư có thêm thầy Nguyễn-đức-Tiến. Để nâng cao trình độ hiều biết của chủng sinh, đồng thời đề xây dựng cho họ một nền tảng học vấn vững chãi, ban Giám Đốc quyết định kể từ niên khóa này mở hai lớp đệ thất: các em vừa gia nhập chủng viện học lớp đệ thất A, năm sau lên Đệ thất B và năm sau nữa mới lên lớp Đệ lục. Cha Nguyễn-toàn-Thư, hai thầy Nguyễn-thế-Thoại và Đinh-quốc-Thụy về thay thế các thầy: Lịch, Hiển, Hà.

Niên khóa 1959-1960

Tháng 4-1960, Hội đồng Giám Mục Việt Nam công bố một bản quyết nghị, theo đó các tiểu chủng viện Bắc-Việt di-cư kể từ niên khóa sau không được thâu nhận chủng sinh mới, trừ 3 chủng-viện Hà-nội, Bùi-chu và Phát-diệm dành cho các lớp Trung học đệ nhị cấp.

Niên khóa 1960-1961

Theo sát tinh thần bản quyết nghị của Hội Đồng Giám Mục, năm nay chủng viện không thâu nhận chủng sinh vào lớp Đệ thất A.

Ban giáo-sư thêm Cha Nguyễn-phúc-Thừa.

Niên khóa 1961-1962

Bước sang niên khóa hiện tại, tiểu chủng viện vẫn âm thầm sinh hoạt với 3 lớp Trung học gồm 51 chủng sinh và một lớp Đệ thất dành cho học sinh ngoại trú, Ban Giám Đốc và giáo sư gồm : các cha Đinh-tường-Huấn (Giám đốc), Đỗ-minh-Chuẩn (cố vấn), Nguyễn-quang-Thản (Giám thị), Đào-thọ-Sơn (Hiệu đoàn trưởng), Nguyễn-đức-Tiến (Văn phòng), Nguyễn-toàn-Thư, Trần-an-Thịnh, Đặng-xuân-Đồng, Nguyễn-thế-Thoại và thầy Bùi-anh-Thái.

CON ĐƯỜNG SỨ MỆNH ĐÃ ĐI HẾT

Viết đến đây chúng tôi thầy bùi ngùi xúc động bởi nghĩ rằng tiểu chủng viện địa phận Thái Bình đã bắt đầu ghi trang sử cuối. Một hay hai năm nữa sinh hoạt chủng viện sẽ kết liễu. Tuy nhiên việc chấm dứt nhiệm kỳ chủng viện ở đây mang ý nghĩa một thắng lợi bởi vì, để kiện toàn công tác bằng sự đóng cửa, chủng viện đã phải đi hết chặng đường sứ mệnh lịch sử. Nghĩ như vậy, một niềm vui nhè nhẹ pha trộn