Nhìn lại những dấu mốc quan trọng trong tiến trình phong thánh cho cha Trương Bửu Diệp

Lòng sùng kính tự phát và những bước đi đầu tiên​
Việc Cố Giáo hoàng Phanxicô ký sắc lệnh công nhận cuộc tử đạo của linh mục Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp vào ngày 25/11/2024 đánh dấu bước ngoặt trong tiến trình phong thánh kéo dài hàng chục năm cho vị mục tử được hàng vạn người Việt Nam kể cả lương dân tôn kính.​

Linh mục Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp (1897-1946) bị sát hại ngày 12/3/1946 tại vùng Tắc Sậy, miền Tây Nam Bộ, trong bối cảnh chiến sự hỗn loạn sau Thế chiến II. Mộ phần của cha Diệp tại giáo xứ Tắc Sậy, tỉnh Bạc Liêu, dần trở thành một điểm hành hương nổi tiếng, thu hút cả người Công giáo lẫn những người không cùng tôn giáo đến cầu nguyện và kể lại nhiều ơn lành nhận được.​

Lòng sùng kính tự phát và những bước đi đầu tiên​

Trong nhiều thập niên sau cái chết của cha Diệp, sự kính mến đối với ngài chủ yếu lan truyền theo hình thức bình dân. Người dân đến viếng mộ, lập hội ái mộ tại Việt Nam và hải ngoại, thu thập chứng từ ơn lành và vận động Giáo hội xem xét trường hợp của vị linh mục bị giết khi thi hành nhiệm vụ mục tử.
Bước ngoặt đến vào năm 2011, khi Giáo phận Cần Thơ chính thức khai mở án phong thánh. Theo các tài liệu do Văn phòng Cáo thỉnh viên công bố, ngày 15/8/2011, “Hội Bạn Cha Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp” được thành lập để hỗ trợ tiến trình xin phong thánh. Hai ngày sau, Đức cha Stêphanô Tri Bửu Thiên, Giám mục Cần Thơ, chấp thuận tôn chỉ và mục đích của hội. Ngày 19/8, hội chỉ định cha Phêrô Trần Thế Tuyền làm cáo thỉnh viên – người chịu trách nhiệm chính trong hồ sơ.

Từ 22 đến 25/8/2011, đơn thỉnh nguyện mở án phong thánh (gọi là libellus) được đệ trình và được giám mục giáo phận chấp thuận, cho phép bắt đầu điều tra cấp giáo phận. Đây là giai đoạn thu thập lời chứng, văn bản, hồ sơ lịch sử liên quan đến đời sống và cái chết của cha Diệp.

Từ Cần Thơ đến Rôma​

Từ Cần Thơ đến Rôma​
Từ tháng 1/2012 đến tháng 6/2015, tòa án giáo phận tiến hành thẩm vấn nhân chứng và lập hồ sơ. Một số báo cáo cho biết tiến trình gặp khó khăn vì bối cảnh chính trị tại địa phương, khiến các tài liệu phải niêm phong và gửi trực tiếp sang Tòa Thánh để tiếp tục cứu xét.

Ngày 31/10/2014, Bộ Phong Thánh tại Vatican ban hành văn thư nihil obstat – nghĩa là “không có gì ngăn trở” – chấp thuận cho án phong thánh cha Diệp được chính thức tiến hành ở cấp Giáo hội hoàn vũ. Các bản tin của Vatican Radio thời điểm đó cho biết đây là lúc “án của vị linh mục Việt Nam tử đạo được chính thức mở” tại Rôma.

Xem Thêm:  Đến gần Chúa Kitô qua Đức Mẹ và các Thánh

Từ đây, hồ sơ được tổng hợp thành tập Positio, trình lên các ủy ban sử học và thần học tại Bộ Phong Thánh. Các chuyên gia phải trả lời những câu hỏi cốt lõi như cha Diệp có thực sự chết vì đức tin không? Cái chết của ngài có mang ý nghĩa “tử đạo” theo tiêu chuẩn của Giáo hội không? Và lòng sùng kính nơi dân Chúa có bền bỉ và lan rộng hay không?

Sắc lệnh công nhận tử đạo​
Sắc lệnh công nhận tử đạo​
Ngày 25/11/2024, sau khi hồ sơ đã lần lượt được các sử gia, thần học gia và Hồng y trong Bộ Phong Thánh cứu xét, Đức Giáo hoàng Phanxicô cho phép công bố sắc lệnh nhìn nhận cuộc tử đạo của linh mục Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp. Các bản tin Công giáo quốc tế và trong nước đều khẳng định sắc lệnh này tuyên bố cha Diệp “bị giết vì lòng thù ghét đức tin”, qua đó mở đường cho việc tôn phong Chân phước.

Trong thông cáo của một số giáo phận Việt Nam, việc Tòa Thánh công nhận tử đạo được xem là tin vui không chỉ cho Giáo phận Cần Thơ mà cho toàn thể Giáo hội tại Việt Nam, bởi cha Diệp là một trong những chứng nhân đức tin nổi bật của thế kỷ 20.

Theo thông lệ của Giáo hội Công giáo, với các vị tử đạo, việc được công nhận tử đạo giúp tiến trình phong Chân phước diễn ra mà không đòi hỏi phép lạ trong giai đoạn này. Ngày cử hành nghi thức phong Chân phước cho cha Diệp sẽ do Tòa Thánh ấn định và thông báo sau.

Hành trình còn tiếp tục​
Hành trình còn tiếp tục​
Dù đã đi được chặng đường dài từ một điểm hành hương bình dân ở Tắc Sậy đến các văn phòng của Bộ Phong Thánh tại Rôma, án phong thánh cha Trương Bửu Diệp vẫn còn những bước tiếp theo. Để được tuyên thánh, Giáo luật thông thường đòi hỏi một phép lạ được công nhận xảy ra nhờ lời chuyển cầu của vị Chân phước, sau khi đã được phong Chân phước.

Với nhiều tín hữu Việt Nam, đặc biệt là người dân miền Tây Nam Bộ, những bước tiến của án phong thánh cha Trương Bửu Diệp còn là cảm giác “được Giáo hội toàn cầu lắng nghe” sau nhiều năm kiên trì cầu nguyện bên mộ cha Diệp, người linh mục mà họ tin rằng “đã chết để đoàn chiên được sống”.​

Ảnh trong bài: Phép Lạ Cha Phanxico Trương Bửu Diệp